Asiako hego-ekialdeko komunitate txikiak irensten dituen ontzi zikinetatik AEBetatik Australiara bitarteko landareetan pilatzen diren hondakinetaraino,

Txinak munduan erabilitako plastikoa onartzeko debekuak birziklapen ahaleginak kolokan jarri ditu.

Iturria: AFP

● Birziklatze-enpresek Malaysiara jo zutenean, ekonomia beltz bat joan zen haiekin

● Herrialde batzuek Txinaren debekua aukera gisa hartzen dute eta azkar moldatu dira

 Asiako hego-ekialdeko komunitate txikiak irensten dituen ontzi zikinetatik AEBetatik Australiaraino landareetan pilatzen diren hondakinetaraino, Txinak munduan erabilitako plastikoa onartzeko debekuak birziklapen ahaleginak kolokan jarri ditu.

Urte askotan, Txinak mundu osoko txatar plastikoaren zatirik handiena hartu zuen, eta horren zati handi bat fabrikatzaileek erabil zezakeen kalitate handiagoko material batean prozesatu zuten.

Baina, 2018aren hasieran, ateak itxi zizkien atzerriko plastikozko hondakin ia guztiei, baita beste birziklagarri askori ere, bere ingurumena eta airearen kalitatea babesteko ahaleginean, herrialde garatuak hondakinak bidaltzeko tokiak aurkitzeko borrokan utziz.

"Lurrikara bat bezalakoa izan zen", esan zuen Arnaud Brunetek, The Bureau of International Recycling Bruselako industria taldeko zuzendari nagusiak.

«Txina zen birziklagarrien merkaturik handiena. Kolpe handia sortu zuen merkatu globalean».

Horren ordez, plastikoa kantitate handitan birbideratu zen Asiako hego-ekialdera, non birziklatzaileak txinatarrak aldatu diren.

Txinera mintzatzen den gutxiengo handi batekin, Malaysia izan zen lekualdatzea nahi zuten birziklatzaile txinatarrentzat, eta datu ofizialek erakutsi zuten plastikoen inportazioak hirukoiztu egin zirela 2016ko mailatik iaz 870.000 tona izatera.

Jenjarom herri txikian, Kuala Lumpurretik gertu, plastikoa prozesatzeko plantak ugari agertu ziren, eta ke kaltegarriak ateratzen zituzten ordu osoan zehar.

Plastikozko hondakin-multzo erraldoiak, zabalean botatakoak, pilatu egin dira birziklatzaileek eguneroko ondasunen ontzien etorrerari aurre egiteko, hala nola elikagaiak eta garbigailuak, Alemania, AEB eta Brasil bezain urrunetik.

Bizilagunek laster nabaritu zuten herriaren kirats garratza - plastikoa prozesatzeko ohikoa den usain mota, baina ingurumenaren aldeko eragileek uste zuten ke batzuk birziklatzeko kalitate baxuegia ziren plastiko-hondakinak erraustetik zetozen ere.

«Jendeari ke toxikoek eraso zioten, gauez esnatzen zituztenak. Asko eztul asko ari ziren», esan zuen Pua Lay Peng bizilagunak.

"Ezin nuen lo egin, ezin nuen atseden hartu, beti nekatuta sentitu nintzen", gaineratu du 47 urtekoak.

GKE ekologista bateko ordezkariek plastikozko hondakinen fabrika abandonatu bat ikuskatzen dute Jenjarom-en, Malaysiako Kuala Lumpur kanpoaldean. Argazkia: AFP

Pua eta erkidegoko beste kide batzuk ikertzen hasi ziren eta, 2018aren erdialderako, 40 prozesatzeko planta inguru kokatu zituzten, horietako asko baimen egokirik gabe funtzionatzen zutela.

Agintariei hasierako kexak ez ziren inora joan baina presioari eutsi zioten, eta azkenean gobernuak neurriak hartu zituen. Jenjarom-en legez kanpoko fabrikak ixten hasi ziren agintariak, eta plastikozko inportazio baimenak nazio osoan behin-behineko izoztea iragarri zuten.

Hogeita hamahiru lantegi itxi zituzten, nahiz eta aktibistek uste zuten asko herrialdeko beste leku batera joan zirela lasai. Bizilagunek esan zuten airearen kalitatea hobetu zela, baina plastikozko zabortegi batzuk geratu zirela.

Australian, Europan eta AEBetan, plastikoa eta beste birziklagarriak biltzen zituztenetako asko nahasian geratu ziren bidaltzeko leku berriak aurkitzeko.

Kostu handiagoak izan zituzten birziklatzaileek etxean prozesatzeko eta kasu batzuetan zabortegietara bidaltzera jo zuten txatarra hain azkar pilatzen zelako.

"Hamabi hilabeteren buruan, oraindik ere ondorioak sentitzen ari gara, baina oraindik ez gara konponbideetara mugitu", esan du Garth Lamb-ek, Australiako Hondakinen Kudeaketa eta Baliabideak berreskuratzeko industria-erakundeko presidenteak.

Batzuk azkarrago egokitu dira ingurune berrira, hala nola, Adelaide (Hego Australia) birziklagarriak biltzen dituzten tokiko agintariek zuzendutako zentro batzuk.

Zentroek ia dena bidaltzen zuten Txinara, plastikotik paperera eta beira, baina orain ehuneko 80 tokiko enpresek prozesatzen dute, eta gainerako gehiena Indiara bidaltzen dute.

Zaborrak bahetu eta sailkatzen dira Northern Adelaide Waste Management Authorityk Edinburgon, Adelaide hiriko iparraldeko auzo batean, birziklatzeko gunean. Argazkia: AFP

Zaborrak bahetu eta sailkatzen dira Northern Adelaide Waste Management Authorityk Edinburgon, Adelaide hiriko iparraldeko auzo batean, birziklatzeko gunean. Argazkia: AFP

Partekatu:

"Azkar mugitu ginen eta barne-merkatuetara begiratu genuen", esan zuen Adam Faulknerrek, Northern Adelaide Waste Management Authority-ko zuzendari nagusiak.

"Konturatu dugu tokiko fabrikatzaileei lagunduz, Txina aurreko debekuaren prezioetara itzultzeko gai izan garela".

Txina kontinentalean, plastikozko hondakinen inportazioak 2016an hilean 600.000 tonatik 2018an hilean 30.000 ingurura jaitsi ziren, Greenpeacek eta Global Alliance for Erraustegi Alternatibaetarako Global Alliance for Environmental Alliance-ren azken txosten batean aipatutako datuen arabera.

Behin birziklapen gune biziak abandonatu zituzten enpresak Asiako hego-ekialdera aldatu zirenean.

Iaz hegoaldeko Xingtan herrira egindako bisitan, Chen Liwenek, China Zero Waste Alliance ingurumenaren aldeko gobernuz kanpoko erakundearen sortzaileak, birziklapen industria desagertu zela ikusi zuen.

"Plastikozko birziklatzaileak desagertu egin ziren; lantegiko ateetan 'alokairuan' seinaleak zeuden eta baita kontratazio seinaleak ere, esperientziadun birziklatzaileak Vietnamera joateko deia egiten zuten", esan zuen.

Txinako debekuak hasieran kaltetutako Asiako hego-ekialdeko nazioek —eta baita Malaysia, Thailandia eta Vietnam ere gogor kolpatuak izan ziren— neurriak hartu dituzte plastikoen inportazioak mugatzeko, baina hondakinak beste herrialde batzuetara bideratu dira murrizketarik gabe, Indonesiara eta Turkiara, esaterako. Greenpeace txostenak esan zuen.

Inoiz ekoitzitako plastikoen ehuneko bederatzi baino ez dela kalkulatu birziklatuta, kanpainariek esan zuten plastikozko hondakinen krisiari epe luzerako irtenbide bakarra enpresek gutxiago egitea eta kontsumitzaileek gutxiago erabiltzea zela.

Greenpeaceko kanpainako Kate Linek esan zuen: "Plastikozko kutsaduraren irtenbide bakarra plastiko gutxiago ekoiztea da".